ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਵਾਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੀਡੀਆ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਤ

ਨਿਊਯਾਰਕ-ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਵਾਚ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਸਖਤ ਨਵੇਂ ਮੀਡੀਆ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਵਾਚ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਖੁਫੀਆ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ‘ਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਤਲਬ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਟਮਾਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡਿਪਟੀ ਗਵਰਨਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਦੁਬਾਰਾ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ‘ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਸਬੇ ਦੇ ਚੌਕ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਵੇਗਾ’। ਅਧਿਕਾਰ ਸਮੂਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਈਸ ਅਤੇ ਵਰਚੂ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਕਰੀਨ ‘ਤੇ ਹੈੱਡ ਸਕਾਰਫ਼ ਪਹਿਨਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਵਰ ਵਰਤਣਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ। ਅਫਗਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਸੈੱਟ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਰੀਆ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਜਾਂ ਇਸਲਾਮੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ। ਐਚਆਰਡਬਲਯੂ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਟ ਏਸ਼ੀਆ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਪੈਟਰੀਸ਼ੀਆ ਗਾਸਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੀਡੀਆ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਧਮਕੀਆਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸਾਰੀ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣਾ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ।