ਬੀਜਿੰਗ-ਅੱਜ ਚੀਨ ਇੱਕ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਪਿੱਛੇ ਉਸ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਹੱਥ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਉਭਾਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਸਾਲ 1978 ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਚੀਨੀ ਨੇਤਾ ਤਾਂਗ ਜ਼ਿਆਓ ਫੰਗ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਚੀਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਸੀ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਤਰਜੀਹਾਂ ਦੀ ਜਨਰਲਾਈਜ਼ਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਜੀਐਸਪੀ), ਭਾਵ, ਚੀਨ ਲਈ ਤਰਜੀਹਾਂ ਦੀ ਜਨਰਲਾਈਜ਼ਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ। ਜੀ.ਐੱਸ.ਪੀ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ 27 ਦੇਸ਼ਾਂ ਸਮੇਤ ਕੁੱਲ 32 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਪਛੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਡਿਊਟੀਆਂ ਅਤੇ ਟੈਰਿਫ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਸਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਾਲ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਣੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸਸਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਸਾਮਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਮਿਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਨਅਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ‘ਚ ਸ਼ਿਫਟ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਾਮਾਨ ਵੇਚਣ ‘ਤੇ ਡਿਊਟੀ ‘ਚ ਛੋਟ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਲੱਗਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਘਟਾਈ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਪੱਛਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਚੀਨ ਨੇ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ। ਪਰ ਹੁਣ ਚੀਨ ਦੀ ਇਸ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲੱਗਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ 32 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 1 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਚੀਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹੀ ਟੈਰਿਫ ਸੂਚੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਗੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ 32 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਵੇਚਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਸ ਦੀ ਅਗਲੀ ਕੜੀ ਚੀਨ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਨਅਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਲਾਇਨ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਘਰੇਲੂ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਵੀ ਚੀਨ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਫੈਲੇਗੀ। ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦਾ ਵਧਦਾ ਹਮਲਾ, ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਨੀਤੀ, ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣਾ ਅਤੇ ਖੁਦ ਅਮੀਰ ਬਣਨਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਾ ਦਿਓ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਇਹ ਨੀਤੀ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਚੀਨ ਨਾ ਤਾਂ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗਰੀਬ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹੀ ਸੂਚੀ ਤੋਂ ਵੀ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਡੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਚੀਨ ਦੇ ਬਾਕੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਨਾਹ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਲੈ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦਾ ਲੇਬਰ ਆਧਾਰਿਤ ਉਦਯੋਗ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੱਟ ਝੱਲੇਗਾ। ਚੀਨ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬਿਊਰੋ ਆਫ਼ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ (ਐਨਬੀਐਸ) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦਾ ਅੰਕੜਾ 49.2 ਸੀ, ਜੋ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ 49.6 ਤੋਂ ਘੱਟ ਗਿਆ ਸੀ। ਖਰੀਦ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਪਰਚੇਜ਼ਿੰਗ ਮੈਨੇਜਰ ਸੂਚਕਾਂਕ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਆਰਥਿਕ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਦਾ ਸਬ-ਇੰਡੈਕਸ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ 49.5 ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ 48.4 ਤੱਕ ਖਿਸਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੇ ਮਹੀਨੇ ਗਿਰਾਵਟ ‘ਤੇ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਚੇਜ਼ਿੰਗ ਮੈਨੇਜਰ ਇੰਡੈਕਸ 50 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 50 ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਸੁੰਗੜਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਚੀਨ ਜੋ ਵੀ ਦੁੱਖ ਝੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਖੁਦ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੈ।
Comment here