ਭਾਰਤ ਬਣੇਗਾ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਸਤਾ ਫਾਰਮਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੱਲ ਮਾਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਫਾਰਮੇਸੀ ਬਣਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਫਾਇਦਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਫਾਰਮਾ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ। 2030 ਤਕ, ਫਾਰਮਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਘੱਟੋ ਘੱਟ $5 ਬਿਲੀਅਨ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਫਾਰਮਾ ਐਕਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਫਾਰਮਾ ਨਿਰਯਾਤ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ 24.47 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2030 ਤਕ 70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਲਿੰਕਡ ਸਕੀਮ (ਪੀ.ਐਲ.ਆਈ.) ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 35 ਏਪੀਆਈ (ਐਕਟਿਵ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਸਮੱਗਰੀ) ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਤਕ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਫਾਰਮਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਇਸ ਸਮੇਂ 47 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 22 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਵਪਾਰ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਨਿਰਯਾਤਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਸਤੀ ਦਵਾਈ (ਜੈਨੇਰਿਕ ਦਵਾਈ) ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 20 ਫੀਸਦੀ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਸਪਲਾਇਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ 60 ਫੀਸਦੀ ਟੀਕਿਆਂ ਦਾ ਸਪਲਾਇਰ ਵੀ ਹੈ।

ਫਾਰਮਾ ਬਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਫਾਰਮੇਸੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 206 ਦੇਸ਼ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਸਤੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਸਤੀ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦਵਾਈ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਸਸਤੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 340 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਦਵਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਇੱਕ ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤਕ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਦਵਾਈ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਸਸਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ। ਯੂਏਈ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਸਤੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਫਾਰਮਾ ਐਕਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦਿਨੇਸ਼ ਦੁਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ, ਜੋ ਹੁਣ ਤਕ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਰੂਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣੀ। ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਭਾਰਤੀ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੋਰ ਵਧੇਗਾ।

ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਖਾਦ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਏਪੀਆਈ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪੀਐਲਆਈ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 35 ਏਪੀਆਈ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਤਕ ਆਯਾਤ ਕਰਦੇ ਸੀ। PLI ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ 53 API ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਈ 32 ਨਵੇਂ ਪਲਾਂਟ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੁਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਚੀਨ ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ 2.8 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਏਪੀਆਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤ 4.8 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਏਪੀਆਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਯਾਤ ਏਪੀਆਈ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫਾਰਮਾ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।