ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਖੇਡ ‘ਚ ‘ਸਾਫਟ ਪਾਵਰ’ ਨਾਲ ਪਾਕਿ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਮਾਤ

ਕਾਬੁਲ-ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਦਬਦਬਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ‘ਸਾਫਟ ਪਾਵਰ’ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਆਪਣੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ‘ਵੱਡੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨ’ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰ ਸਕਣ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਜੰਗ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੀ ਹੱਥ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਸਖਤ ਪਕੜ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਣਨੀਤਕ ਦਾਇਰੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਮਾਣ ਅਤੇ ਅਕਸ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਖੇਤਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਲਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਫਟ ਪਾਵਰ ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਉਥੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾ ਸਕੇ। ਦਰਅਸਲ, ਨਰਮ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਜਿੱਤਣ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਸ ਕਾਮਯਾਬੀ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਰਾਨ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇਹ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂ ਲਿਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਆਪਣੀ ਸੌੜੀ ਸੋਚ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉੱਥੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਨਸਲੀ, ਭਾਸ਼ਾਈ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਕੁਦਰਤੀ ਦੋਸਤ ਬਣ ਸਕਦੇ ਸਨ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਬੰਧ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਾਫਟ ਪਾਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਕਲਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਨਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਗੱਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਅਫਗਾਨ ਲੋਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੱਚਾ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।