ਭਾਰਤ ਦਾ ਖਿਡੌਣਾ ਉਦਯੋਗ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਛਾਇਆ

ਦਿੱਲੀ-ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਸ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’ ਮੁਹਿੰਮ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਖਿਡੌਣਾ ਉਦਯੋਗ ਹੁਣ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬੁਲੰਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਖਿਡੌਣਾ ਉਦਯੋਗ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਸੰਘ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।ਹੁਣ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਘਟ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਖਿਡੌਣੇ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ।ਟੌਏ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਟੌਏ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸ਼ਰਦ ਕਪੂਰ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖਿਡੌਣਾ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।ਉਸ ਨੇ ਨਿਰਮਾਣ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਦੇ 90 ਫੀਸਦੀ ਖਿਡੌਣੇ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਖਪਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖਿਡੌਣੇ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਹੀ ਬਣਦੇ ਹਨ।ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਖਿਡੌਣੇ ਮੰਗਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਖਿਡੌਣੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜੀਵ ਬੱਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖਿਡੌਣੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ 80 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਿਡੌਣੇ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ।ਸਰਕਾਰ ਕਈ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖਿਡੌਣਾ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਅੰਕੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਚ 70 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐਚਐਸ ਕੋਡ 9503, 9504 ਅਤੇ 9503 ਲਈ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਦੌਰਾਨ $110 ਮਿਲੀਅਨ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2018-19 ਵਿੱਚ $371 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, 70.35 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਐਚਐਸ ਕੋਡ 9503 ਲਈ, ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਦੌਰਾਨ $36 ਮਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟ ਗਈ ਜੋ 2018-19 ਵਿੱਚ $304 ਮਿਲੀਅਨ ਸੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ 61.38 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਛਾਲ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ।ਐਚਐਸ ਕੋਡ 9503, 9504 ਅਤੇ 9503 ਲਈ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਦੌਰਾਨ $326 ਮਿਲੀਅਨ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2018-19 ਵਿੱਚ $202 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, 61.39 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਐਚਐਸ ਕੋਡ 9503 ਲਈ, ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਦੌਰਾਨ $177 ਮਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2018-19 ਵਿੱਚ $109 ਮਿਲੀਅਨ ਸੀ।