ਅਜਬ ਗਜਬਖਬਰਾਂਦੁਨੀਆ

ਨਾ ਕੋਈ ਰੱਬ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕਿਸਮਤ-ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਦੇ ਵਿਚਾਰ

ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਕੀ ਰੱਬ ਹੈ? ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਤੇ ਸਾਡੀ ਕਿਸਮਤ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਲਿਖਦਾ। ਨਾਸਤਿਕ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਕਿੰਗ ਦੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ, ਏਲੀਅਨ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਸਪੇਸ ਕਲੋਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਵਰਗੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਆਖ਼ਰੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਕਿੰਗ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵੱਡੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ‘ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਅਪਾਹਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦਾ ਸਰਾਪ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਾਂਗਾ ਪਰ ਮੈਂ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਕਿੰਗ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ‘ਮੈਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਅਸੀਂ ਰੱਬ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਇਹ ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਰੱਬ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਸਾਡੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।’ ਉਹ ਅੱਗੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਵਰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਜੀਵਨ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੀਵਨ ਹੈ – ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੁਹਾਡਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਵਿਚਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।  ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਨੇ 80ਵਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਰਕ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਆਖ਼ਰੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ‘ਚ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਈ

ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਐਲਬਰਟ ਆਇਨਸਟਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। 21 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਮੋਟਰ ਨਿਊਰੋਨ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ। ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ, ਪਰ ਸਾਰੀਆਂ ਅਟਕਲਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਸਾਬਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ 76 ਸਾਲ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਦਾ 14 ਮਾਰਚ 2018 ਨੂੰ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਜਨਵਰੀ 1942 ਨੂੰ ਆਕਸਫੋਰਡ, ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਫਿਲਾਸਫੀ ਦੀ ਬੈਚਲਰ ਸੀ। ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲੰਡਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੇਂਟ ਐਲਬੈਂਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜ 1962 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਉਹ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਜੋਂ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।

80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਣ ਲੱਗੇ

80ਵਿਆਂ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ। ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਹਾਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗਾਰੰਟੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਸਾਰੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਾਖਵੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਲੋਕ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦੇ ਸਨ। ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਮਿਲਿਆ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਅਪਾਹਜਤਾ ਕਾਰਨ ਮਿਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਸਪੇਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿਧਾਂਤ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।

ਸਪੇਸ ਬਾਰੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ

ਹਾਕਿੰਗ ਭਾਵੇਂ ਸਾਡੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਬਾਰੇ ਸਾਡੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਵੇਂ ਸਿਧਾਂਤ ਦਿੱਤੇ।

ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ ਦੀ ਆਖਰੀ ਥਿਊਰੀ 

ਮੌਤ ਦੇ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਕੈਂਬਰਿਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਥਿਊਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਥਿਊਰੀ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਗਲਤ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਥਿਊਰੀ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਅੰਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਨੰਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਥਿਊਰੀ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਹਾਈ ਐਨਰਜੀ ਫਿਜ਼ਿਕਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਹਾਕਿੰਗ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਥਿਊਰੀ ਨੇ ਸ਼ੱਕ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬਿਗ ਬੈਂਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਬਣ ਗਏ ਹੋਣਗੇ।

Comment here