ਚੰਦਰਯਾਨ ਦੇ ਚਾਰੋਂ ਪਾਸੇ ਖਾਸ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਲਾਈ ਗਈ ਗੋਲਡਨ ਲੇਅਰ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੰਨ ਉੱਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰੱਚਿਆ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦਾ ਲੈਂਡਰ ਮੋਡਿਊਲ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਉਤਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੈਂਡਰ (ਵਿਕਰਮ) ਅਤੇ ਰੋਵਰ (ਪ੍ਰਗਿਆਨ) ਵਾਲਾ ਐਲਐਮ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਉਤਰਿਆ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਚੰਦਰਯਾਨ 3 ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਪਰਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਲੋਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਉਤਸੁਕ ਹਨ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਲੇਅਰਾਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਹੀ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਲਟੀ-ਲੇਅਰ ਇਨਸੂਲੇਸ਼ਨ ਸ਼ੀਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੋਲੀਮਾਈਡ ਪੋਲੀਸਟਰ (ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ) ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੀ ਕੋਟਿੰਗ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਵਿਕਰਮ ਲੈਂਡਰ ਦੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਪੀਲੀ ਸ਼ੀਟ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਕੋਟਿਡ ਪੋਲੀਮਾਈਡ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੰਗ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਅਜਿਹੀ ਸ਼ੀਟ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਤਾਪਮਾਨ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਜ਼ੁਕ ਉਪਕਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਪਕਰਨ ਬੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਐਮਐਲਆਈ ਸ਼ੀਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੰਦਰਯਾਨ ਵਰਗੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਕਈ ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਐਮਐਲਆਈ ਇੱਕ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਜ਼ੀਰੋ ਤੋਂ 200 ਡਿਗਰੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਵਾਹਨ ਦੇ ਯੰਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਣ ਦਿੰਦੀਆਂ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਸ਼ੀਟਾਂ ਸੂਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। MLI ਸ਼ੀਟਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੂਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਤੋਂ, ਸਗੋਂ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਧੂੜ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।