ਚੀਨ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਗਾਇਬ

ਬੀਜਿੰਗ-ਚੀਨ ਵਿਚ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ 20ਵੀਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ੀ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਕੁਲੀਨ ਸਰਕਾਰੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਪਾੜਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਜੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਪੀਪਲਜ਼ ਰਿਪਬਲਿਕ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮਾਓ ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ ਪਰ ਸ਼ੀ ਦੇ ਅਧੀਨ 10-15 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਬਰੂਕਿੰਗਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਮਾਹਰ ਚੇਂਗ ਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਚੀਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਗਠਜੋੜਾਂ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਪੱਖ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਵਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਹੋਈ।ਹੁਣ ਰੁਝਾਨ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਡਿਪਟੀ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਹੈ।ਹਰ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ, ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਰਵਉੱਚ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਸਮੂਹ – ਸੱਤ ਮੈਂਬਰੀ ਪੋਲਿਤ ਬਿਊਰੋ ਸਟੈਂਡਿੰਗ ਕਮੇਟੀ – ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਪੁਰਸ਼ ਹਨ।
25-ਮਜ਼ਬੂਤ ਪੋਲਿਤ ਬਿਊਰੋ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇਕਮਾਤਰ ਔਰਤ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸ਼ੇਨ ਯਿਕਿਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੂਬਾਈ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਖੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਜ਼ੀਰੋ-ਕੋਵਿਡ ਨੀਤੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਕਲੌਤੀ ਮੌਜੂਦਾ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਚੁਨਲਾਨ 72 ਸਾਲ ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਦਰਜੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ 8%, ਜਾਂ 30 ਅਹੁਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਨ, ਇਸਦੇ ਪੂਰਨ ਅਤੇ ਵਿਕਲਪਿਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 371 ਹੈ। ਇਹ 2007 ਵਿੱਚ 10% ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ 31 ਸੂਬਾਈ ਪੱਧਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।ਸੀਨੀਅਰ ਮਹਿਲਾ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਆਪਕ ਦਬਾਅ ਦੇ ਉਲਟ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ 2021 ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ 29% ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ 2012 ਵਿੱਚ 24% ਸੀ।