ਕਾਬੁਲ- ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਚਿੰਤਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਕੇ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਹਿਯੋਗ ਮੰਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਟੋਲੋ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਦੋਹਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿਖੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਕੰਫਲਕਟ ਐਂਡ ਹਿਊਮੈਨਿਟੇਰੀਅਨ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅਮੀਰ ਖਾਨ ਮੁਤਾਕੀ ਨੇ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਹ ਸਰਕਾਰ 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹੀ। ਮੁਤਾਕੀ ਨੇ ਕਿਹਾ,”ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਕੇ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਰਾਹੀਂ ਸਾਨੂੰ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੀ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਰਥਨ ਸੀ ਪਰ ਉਹ 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ,“ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।” ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ, ਮੁਤਾਕੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਏ ਦੋਹਾ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਪੂਰੇ ਅਮਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕਾਬੁਲ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ ਸਕੂਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਦ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਟੋਲੋ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਮੁਤਾਕੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ,”ਕੋਵਿਡ ਕਾਰਨ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਬੁਲ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਸਕੂਲ ਮੁੜ ਖੋਲ੍ਹਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।” ਤਾਲਿਬਾਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਦਾਰ ਚਿੱਤਰ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਬੁਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸਨ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਉਹੀ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਏਸ਼ੀਆ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ,’ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ (1996-2001) ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਦਮਨ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਮਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਫੋਰ ਨਾਈਨ ਮੁਤਾਬਕ, ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਯੁੱਗ ਵੱਲ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹੋ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਸਹਿ-ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੇਰਾਤ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਦੋਹਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇਡ ਪ੍ਰਾਈਸ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਅਮਰੀਕੀਆਂ, ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਸਤੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਸ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ “ਸਿਰਫ ਉਸਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ” ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
Comment here