ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਈਰਾਨ ਦਾ ਬ੍ਰਿਕਸ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਬਾਰੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਲਈ ਨਵੀਂ ਚੁਣੌਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਬਦਲਾਅ ਆਉਣਾ ਯਕੀਨੀ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਰਸ਼ ਵੀ ਪੰਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਇਸ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਈਰਾਨ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵਧਣਗੀਆਂ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਬ੍ਰਿਕਸ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ‘ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ। ਈਰਾਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਇਸ ਲਈ ਵਧੀਆ ਮੌਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਰਾਇਸੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਧਣੀ ਤੈਅ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ: ਪੰਤ ਇਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਆਪਸੀ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਮਤਭੇਦਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬ੍ਰਿਕਸ ‘ਚ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਵਿਰੋਧੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਕਵਾਡ ਵਰਗੇ ਪੱਛਮੀ ਸਮਰਥਨ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਈਰਾਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬ੍ਰਿਕਸ ‘ਤੇ ਪਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਵੇਗਾ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ: ਪੰਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਲਈ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਹੋਰ ਔਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵੀ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦਾ ਗਠਨ ਪੱਛਮ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪੱਛਮ ਨਾਲ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧ ਸਕੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਸ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵੀ ਘੱਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਚੀਨ ਇਸ ਧੜੇ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 14ਵੀਂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਚੀਨ ਨੇ ਧੜੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੈਣ ਅਤੇ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਵਾਰ ਰੂਸ ਵੀ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ, ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਇੱਕ ਉੱਭਰਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ, ਚੀਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਰਾਹੀਂ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਧੜੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਬਣੇਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ।
Comment here