ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਐਲ ਨੀਨੋ ਤੋਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ, 1901 ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੱਕਾ ਅਗਸਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ 33% ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਮਾਨਸੂਨ 20 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ‘ਬ੍ਰੇਕ’ ‘ਚ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ- ਇਸ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ (ਜੂਨ-ਸਤੰਬਰ) ਦੇ ਬਰਸਾਤ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਹੀਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਕੀ ਹਨ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ 160.3 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 241 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਦੇ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 33% ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੱਕਾ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨਾ 2005 ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬ੍ਰੇਕ ਸਪੈੱਲ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਕੁੱਲ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁਣ 170-175 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ 30% ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਹੁਣ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਮਾਡਲ ਨੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜਤਾਈ ਹੈ।
ਜੁਲਾਈ 2002 ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਵਿੱਚ 50.6% ਦੀ ਸੀ ਕਮੀ
ਆਈਐਮਡੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮ੍ਰਿਤਯੂੰਜਯ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ 2 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਬਾਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।” ਇਹ ਇੱਕ ਘੱਟ ਦਬਾਅ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਇਹ 105 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਜੁਲਾਈ ਜਾਂ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 30% ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ 2002 ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਜੁਲਾਈ ‘ਚ 50.6 ਫੀਸਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਸੀ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਸਾਲ ਦੇ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਮਹੀਨੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਐਲ ਨੀਨੋ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਵਿਡੰਬਨਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਗਿਰਾਵਟ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਈ, ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ 315.9 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 13% ਵੱਧ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 18 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਇਹ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਾਰਿਸ਼ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਸਮ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਐਲ ਨੀਨੋ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ‘ਦਰਮਿਆਨੀ’ ਵਰਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮ੍ਰਿਤਯੂੰਜਯ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ‘ਅਲ ਨੀਨੋ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੰਡੀਅਨ ਓਸ਼ੀਅਨ ਡਾਈਪੋਲ (ਆਈਓਡੀ) ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।
Comment here