ਆਲਮੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਵਧਣਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ- ਯੂ ਐਨ ਕਰ ਰਿਹੈ ਸਾਵਧਾਨ

ਆਲਮੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਬਾਰੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਅੰਤਰ–ਸਰਕਾਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਲਮੀ ਤਾਪਮਾਨ ਬਾਰੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਉਮੀਦ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ‘ਕੋਡ ਰੈੱਡ‘ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਬਾਰੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅੰਤਰ–ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਨਲ (ਆਈਪੀਸੀਸੀ) ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਰਿਪੋਰਟ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ 1.1 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੀਤੇ 5 ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਗਰਮ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੈਰਿਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਪਾਲਣ ਇਕ ਚੰਗੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਯੂਐਨ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਜਨਲਰ ਸਕਤਰ ਪੇਟੇਰੀ ਤਾਲਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵੱਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2018 ਵਿਚ ਆਈ ਯੂਐੱਨ. ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ ਤਾਪਮਾਨ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ 2030 ਅਤੇ 2052 ਵਿਚਕਾਰ ਵਧੇਗਾ।

ਆਓ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ … ਮਨੁੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਦੋਸ਼: ਰਿਪੋਰਟ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਵ–ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਲਗਪਗ ਸਾਰੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਤੇ ਮੀਥੇਨ ਵਰਗੀਆਂ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੋਲਾ, ਤੇਲ, ਲੱਕੜ ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਵਰਗੇ ਜੈਵਿਕ ਬਾਲਣਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਨਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਕਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।  ਪੈਰਿਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਟੀਚਾ ਵੀ ਖੁੰਝਿਆ: ਲਗਪਗ 200 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 2015 ਦੇ ਪੈਰਿਸ ਜਲਵਾਯੂ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ 2°C (3.6°F) ਤੇ 1.5°C (2.7°F) ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੇਖਕ 5 ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵ 2030 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ 1.5°C ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਪੁਰਾਣੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਹੈ।ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ, ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਹੋਣਗੇ: ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ 3000 ਪੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੰਬੀ ਹੈ ਤੇ 234 ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬਰਫ਼ ਦਾ ਦਾਈਰਾ ਸੁੰਗੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ, ਸੋਕਾ, ਹੜ੍ਹ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਚੱਕਰਵਾਤ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰਕਟਿਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਲੋਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸ ਕੀਤੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਤਾਪਮਾਨ “ਲੌਕਡ ਇੰਨ” ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਨਿਕਾਸ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ “ਉਲਟਾਇਆ” ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕੇਗਾ।ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਕੁਝ ਉਮੀਦ ਵੀ ਜਗਾਈ: ਆਈਪੀਸੀਸੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਚਾਦਰ ਢਹਿਣਾ ਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਕਮੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਘੱਟ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਰੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਆਈ ਪੀ ਸੀ ਸੀ  ਕੀ ਹੈ?:  ਇੰਟਰਗਵਰਮੈਂਟਲ ਪੈਨਲ ਆਲ ਕਲਾਈਮੇਟ ਚੇਂਜ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ 1988 ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ.ਸੀ. ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਉਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਸਕਣ। 1982 ਵਿਚ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ‘ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਿਆਪਕ ਮੁਲਾਂਕਣ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਕੜੀ ਵਿਚ ਇਹ 6ਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਚਾਰ ਵੌਲਿਊਮ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ।ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਤੈਅ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।