ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ‘ਲੋਕਤੰਤਰ ਕੂਟਨੀਤੀ’ ਖਿਲਾਫ ਚੀਨ-ਰੂਸ ਨੇ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਮੋਰਚਾ

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ-ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਿਡੇਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਲੋਕਤੰਤਰ ‘ਤੇ ਵਰਚੁਅਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੀਨ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਰੂਸ ਵੀ ਚੀਨ ਦੇ ਇਸ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਡੇਨ ਨੇ ‘ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ’ ਕਾਨਫਰੰਸ ‘ਚ ਲਗਭਗ 110 ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਬੈਠਕ ‘ਚ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲੋਕਤੰਤਰ ਕਾਰਡ ਰਾਹੀਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਪ੍ਰਤੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ. ਹਰਸ਼ ਵੀ ਪੰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਾ ਸੰਘ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਾ ਗਠਜੋੜ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਹੈ। ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਸਥਿਤੀ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਚੀਨ ਸਾਬਕਾ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਕਾਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਕਸਰ ਚੀਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਪੱਖ ਰਹੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਚੀਨ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਚੀਨ ਇੱਕ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦਾ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਟਕਰਾਅ ਹੈ। ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਮੁੱਦੇ ਦਫਨ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦਾ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਾ, ਸਾਰੇ ਮਾਮਲੇ ਦੱਬ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਤਣਾਅ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੂਸ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੀਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੁਣੌਤੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ। ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਚੀਨ ਦੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਜੇ ਇਕੱਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਚੀਨ ਵੀ ਰੂਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਦੇਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵੇਂ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਹਨ।