ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਹਿਲ ਨਾਲ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਚ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ-ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਿਡੇਨ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਨਕੇਲ ਕੱਸ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਬਿਡੇਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੇ ਆਸੀਆਨ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੂਟਨੀਤਕ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਆਸੀਆਨ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਆਰਥਿਕ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਬਾਂਹ ਵਜੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। , ਆਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਡੇਨ ਦੀਆਂ ਨਵੀਨਤਮ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕਵਾਡ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਰਣਨੀਤੀ ‘ਚ ਆਸੀਆਨ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਡੇਨ ਨੇ ਟੋਕੀਓ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਗਠਜੋੜ, ਕਵਾਡ ਸਮਿਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਕਵਾਡ ਨੂੰ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ‘ਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਚੀਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ 1967 ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਨਾਲ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਆਸੀਆਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਆਸਿਆਨ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੀਨ ਨੇ ਆਸੀਆਨ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1984 ਵਿੱਚ ਬਰੂਨੇਈ, 1995 ਵਿੱਚ ਵੀਅਤਨਾਮ, 1997 ਵਿੱਚ ਲਾਓਸ ਅਤੇ ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ 1999 ਵਿੱਚ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਇਆ। ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਸੀਆਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਮੈਂਬਰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਂਝੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਸੀਆਨ ਖੇਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਮੋਹਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਜੁਲਾਈ 1992 ਵਿੱਚ, ਆਸੀਆਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਮਨੀਲਾ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਉੱਤੇ ਆਸੀਆਨ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ। ਜੁਲਾਈ 2012 ਵਿੱਚ, ਆਸੀਆਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ‘ਤੇ ਛੇ ਬਿੰਦੂ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸੰਜਮ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਆਸੀਆਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝਗੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣਾ, ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਾਂ-ਅਧਾਰਿਤ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਮੂਹਿਕ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਢਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਬੀਜਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਸੀਆਨ ਦੇ 10 ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ – ਵੀਅਤਨਾਮ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ – ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨਾਲ ਖੇਤਰੀ ਵਿਵਾਦ ਹਨ। ਚੀਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਤੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ‘ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਦਾ ਪੂਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।